Amina kan tot 10 tellen

Over het Amsterdams Buurvrouwen Contact

De door de Lutherse Diaconie gesteunde Stichting Amsterdams Buurvrouwen Contact (ABC) bestaat dit jaar negen jaar. Een handjevol vrijwilligsters is in 2000 gestart met het geven van Nederlandse les aan huis aan allochtone vrouwen in Amsterdam-West. Inmiddels is het ABC uitgegroeid tot een zelfstandige stichting die werkzaam is in geheel Amsterdam met 150 actieve vrijwilligsters.

Vrijwilligster Anna vertelt iets over haar ervaringen.

'En daar loop je dan op een dag de trap op naar de bovenverdieping van een jou onbekende Marokkaanse familie. Jaren geleden heb ik gereageerd op een berichtje in Horizon, het gemeenteblad van de Protestantse Kerk van Amsterdam, waarin vrijwilligsters werden gevraagd om Nederlandse les te geven aan allochtone vrouwen die door omstandigheden niet naar een reguliere Nederlandse cursus konden gaan. Ik werd gekoppeld aan Amina, een Marokkaanse vrouw die twee jaar eerder naar ons land was gekomen en hier inmiddels al twee kinderen had gekregen. Ze was 31 jaar en in haar land was ze nooit naar school geweest. Ze ging hier wel iedere dag met haar man boodschappen doen, maar geen Nederlands woord kwam nog over haar lippen.

We gingen aan de slag met plaatjes, met de letters van haar naam en met tellen van één tot tien. Iedere week weer opnieuw. Het was moeilijk voor Amina om al die vreemde klanken uit te spreken. Op een dag, toen we weer aan het tellen waren, kwam uit de mond van het tweejarige dochtertje dat altijd stil naast haar moeder zat, in snel tempo en in vlekkeloos Nederlands het rijtje van één tot tien naar buiten. Een week later kon Amina ook tot tien tellen.

Met woorden iets aan elkaar vertellen was in het begin niet mogelijk. Toch had ik het idee dat we goed contact hadden. Met foto’s lieten we elkaar iets van onze families zien. Van de man van Amina kreeg ik wat meer informatie in zijn vocabulaire van ook niet meer dan 25 woorden. Hij was in de jaren zestig in Nederland gekomen, had al een gezin met veel kinderen gehad en was nu op latere leeftijd opnieuw getrouwd.

Toen de oudste van dit tweede gezin op driejarige leeftijd naar de voorschool ging, begon Amina met Nederlandse lessen die de school organiseerde voor moeders. Twee ochtenden per week zat zij met andere moeders in een apart klasje. Amina ging trouw naar de les en had er veel baat bij. In principe zat nu de taak van het ABC erop: Amina was ‘doorgestroomd’ naar les buitenshuis en de noodzaak van thuisles was er dus niet meer. Maar Amina vroeg mij nadrukkelijk of ik wilde blijven komen. Hoewel dit vanuit het ABC niet meer hoefde, wilde ik dit toch. Ik voelde me inmiddels zeer verbonden met dit gezin en ik bleef hen bezoeken om Amina te helpen bij haar huiswerk. Er was een derde kindje op komst. We bereidden ons voor met informatie over baby’s. En toen Amina, dankzij de lessen op school, ook een beetje kon lezen bracht ik boeken mee met veel plaatjes en wat eenvoudige tekst. Zo’n boekje lazen we meedere keren door, totdat Amina de woorden bijna uit haar hoofd kende. In de daaropvolgende week las ze dat dan voor aan haar kinderen. Dat heeft ze – langzaam en nog wat spellend lezend – zo goed gedaan dat haar oudste dochter die inmiddels vijf jaar was na een paar weken zelf kon lezen.

Zeven jaar kom ik nu al bijna wekelijks bij Amina en haar gezin op bezoek. Sinds een aantal jaar gaat Amina drie keer per week naar de inburgeringscursus op het ROC in de buurt. We kunnen elkaar inmiddels heel wat vertellen, maar haar Nederlands is nog steeds niet goed genoeg om buitenshuis te werken. Thuis en met haar buren blijft Amina haar moedertaal spreken. Ik ben nog steeds de enige Nederlander die bij haar thuis komt. Wel is Amina veel flinker en zelfstandiger geworden. Haar man is oud en ziek en kan haar niet meer tot steun zijn. De drukte van drie jonge kinderen wordt hem vaak te veel. Er werden in het verleden dan ook wel eens klappen uitgedeeld. Gelukkig gaat dit na gesprekken met de politie en jeugdzorg nu beter. Ik blijf Amina helpen waar dat nodig is, met formulieren en met alles wat de post binnenbrengt. Soms begeleid ik haar man naar het ziekenhuis, zodat Amina hiervoor geen vrij van school hoeft te nemen.

Vanaf de eerste dag dat ik bij deze familie op bezoek kwam, heb ik ervaren hoe nuttig en ook leerzaam dit werk is. Zonder dit contact zou ik nooit van zo dichtbij kennis hebben kunnen maken met één van die buitenlandse gezinnen waarover je zo veel leest en hoort. Het suikerfeest en het offerfeest komen me nu even vertrouwd voor als kerst en pasen.
Het ABC blijft ons – vrijwilligsters die een allochtone vrouw ondersteunen – goed begeleiden met advies en lesmateriaal. Er is nog veel werk te doen, want er staan nog veel vrouwen op de wachtlijst die Nederlandse les aan huis nodig hebben.'

Iets voor u?
De vraag naar Nederlandse les aan huis is anno 2009 groter dan ooit. Reguliere (inburgerings)cursussen bieden niet voor alle vrouwen een passend lesaanbod. Sommige ABC-lesneemsters hebben gezondheidsproblemen – psychisch dan wel lichamelijk – waardoor het voor hen lastig is om naar les buitenshuis te gaan. Gebrek aan kinderopvang, of gebrek aan cursussen die onder schooltijd plaatsvinden maakt het voor vrouwen met kinderen moeilijk om naar school te gaan. Daarnaast merkt het ABC dat ook angst en onzekerheid veel allochtone vrouwen belemmert om actiever deel te nemen aan de Nederlandse samenleving. Voorheen beperkte het ABC zich tot ondersteuning van vrouwen die niet naar les buitenhuis kunnen. In 2008 is de overheid begonnen met het promoten van taalcoaches: het bleek dat mensen die een inburgeringscursus volgen vaak grote behoefte hebben om in de praktijk te oefenen met – of extra ondersteuning nodig hebben van -  een Nederlands-sprekend persoon. Veel allochtonen hebben niet of nauwelijks contacten buiten de eigen kring, dus het oefenen van de opgedane Nederlandse taalkennis blijft vaak achterwege. Het ABC biedt daarom nu ook vrouwen die al een Nederlandse cursus volgen de mogelijkheid om taalles aan huis te krijgen. Dit heeft de doelgroep van het ABC nog meer vergroot.

Een lesneemster die is aangemeld voor thuisles kan zelf aangeven wat zij belangrijk vindt om te leren, want het ABC wil zoveel mogelijk op maat werken. Wil een vrouw leren lezen en schijven, of wil zij een gesprek kunnen voeren met de huisarts, zelf boodschappen doen, vrijwilligerswerk zoeken? De vrijwilligster van het ABC gaat dan met deze (leer)doelen aan de slag. Elke tien lessen komt een medewerker van het ABC bij het leskoppel op bezoek om met elkaar te bespreken hoe het gaat. Uiteindelijk heeft het ABC als doel of missie om lesneemsters zelfredzamer te helpen worden in de Nederlandse taal, zodat zij actiever kunnen participeren in de Nederlandse samenleving. Het is de bedoeling om de lesneemsters voor te bereiden op les buitenshuis, of een andere sociale activiteit buiten de deur. Het is dus zeker niet zo dat het ABC vrouwen thuis houdt, iets wat ons in het verleden nog wel eens werd verweten.

Het blijft een uitdaging om alle vrouwen die thuisles nodig hebben een vrijwilligster te bieden. Het ABC is doorlopend op zoek naar vrijwilligsters die tijd hebben om één maal per week een vrouw bij hen in de buurt te bezoeken en Nederlandse les te geven. Gelukkig zijn er nog altijd vrouwen die nieuwsgierig zijn naar mensen met een andere culturele achtergrond en met een andere geloofsovertuiging en –beleving. Vrouwen die het leuk vinden om kennis te maken met een allochtone vrouw die zij anders niet snel zouden ontmoeten. Het brengt bijzondere multiculturele contacten tot stand. Het Nederlands leren is belangrijk, maar zelfs als de vorderingen op dat gebied langzaam gaan zijn de wekelijkse ontmoetingen op zichzelf al ontzettend zinvol. Ook voor de lesgeefsters is vrijwilligerwerk voor het ABC erg leerzaam: door wekelijks bij een gezin thuis te komen zie, hoor en voel je veel van een andere manier van leven, van een andere cultuur, een ander geloof. Je krijgt er zo veel voor terug!

Nieuwe vrijwilligers volgen altijd eerst een vrijblijvende introductiecursus. Er starten het hele jaar door cursussen. De cursus is bedoeld om kennis te maken met de organisatie en om voor te bereiden op het vrijwilligerswerk. Na de cursus kunnen deelnemers beslissen of ze willen starten. Daarna wordt samen met de vrijwilligster gezocht naar een geschikte lesneemster. Het ABC biedt persoonlijke begeleiding, advies en ook lesmateriaal. Ook zijn er regelmatig thema-bijeenkomsten, workshops, excursies en andere gelegenheden om vrijwilligers te ontmoeten.

Heeft u interesse in vrijwilligerswerk voor het ABC of wilt u meer weten?
Bel 020-320 27 10,
mail: wemmy@abcamsterdam.org of bezoek de website: www.abcamsterdam.org.