Herbestemming Wittenberg

Onder het motto ‘helpen waar geen helpers zijn’ is de Lutherse Diaconie in Amsterdam sinds 1588 actief in de zorg voor vreemdelingen, wezen, ouderen en armen. Anno 2015 is de Diaconie springlevend en met meer dan 120 diakenen, bestuurders en andere vrijwilligers volop sociaal actief in onze stad en wereldwijd.

Naast de individuele hulpverlening hebben we een lange traditie van hofjes en diaconale instellingen waarin vreemdelingen, wezen, ouderen en armen werden opgevangen en konden wonen. Zoals o.a. het Konijnenhofje (1670), het luthers Weeshuis (1678), het Van Brants Rushofje (1733), het Zwaardvegershofje (1738), de Anna Maria Stichting (1894), de Lutherhof (1909) en Gasthuis ‘In de Roos’ (2012). In 1771 werd het Oude Mannen- en Vrouwenhuis (OMVH) aan de Nieuwe Kerkstraat opgericht, de huidige Wittenberg. Het pand is eigendom van het Evangelisch-Luthers Diaconie Oude Mannen en Vrouwen Huis, een diaconale instelling met een eigen bestuur en eigen rechtspersoonlijkheid, maar onderdeel van de Lutherse Diaconie.

De Wittenberg werd tot eind 2014 door zorgaanbieder Amsta gebruikt als verpleeghuis. We zijn in de afgelopen jaren in nauw contact met de Gemeente Amsterdam op zoek gegaan naar een nieuwe bestemming voor het gebouw. In lijn met de traditie van de Wittenberg is gezocht naar een sociale herbestemming met een voorkeur voor ouderenzorg en/of seniorenflats. We vonden echter geen enkele partij bereid en in staat in de Wittenberg betaalbare huurwoningen voor ouderen te realiseren. De kosten daarvoor bleken veel te hoog. Woningen (voor ouderen) zijn in de Wittenberg mogelijk, maar alleen in het hoge marktsegment. Het realiseren van zulke woningen valt buiten onze diaconale opdracht.
We kozen daarom voor het zgn. Robin Hood-model: op een verantwoorde en economisch zinvolle wijze verhuren we het gebouw om de opbrengst – in lijn met onze opdracht - diaconaal te investeren in onze stad. We zullen de opbrengst vooral investeren in ouderenzorg, bijvoorbeeld in projecten voor beschermd en betaalbaar wonen voor ouderen. Dat deden we in het verleden en dat blijven we doen. Een goed voorbeeld is de Lutherhof aan het Staringplein (Amsterdam-West). Dit hof, bestaande uit 66 woningen, biedt beschermd wonen aan ouderen en jongeren.
In de Wittenberg zullen 115 service appartementen worden gerealiseerd voor zgn. short stay-verhuur door SACO (the Service Appartment Company). Deze gerenommeerde exploitant streeft naar een verantwoorde exploitatie van de Wittenberg met nadruk op langdurig gebruik door zakelijke gasten zoals gasthoogleraren van de universiteiten of stafleden van internationale bedrijven.  
Op deze wijze blijft het monument de Wittenberg bewaard. Het gebouw wordt duurzaam gerestaureerd en aan de eisen van deze tijd aangepast. We zijn van plan de unieke Luthercollectie met o.a. de historische regentenkamers  meer toegankelijk maken voor het publiek. De Kerkzaal met de bijzondere burgemeesterspoort wordt eveneens bewaard. We denken na over gebruiksmogelijkheden voor maatschappelijke activiteiten voor en met groepen uit de buurt en de stad.

Actueel

* We brachten op 24 februari 2015, voor buurtbewoners rond de Wittenberg, Buurtinformatie-bulletin nr 3 uit. OMVH, gesteund door de Lutherse Diaconie heeft bezwaar gemaakt tegen het besluit van de gemeente Amsterdam dat bij de herbestemming in service appartementen voor short-stay gebruik voor een deel van Verpleeghuis de Wittenberg sprake zou zijn van woningonttrekking, waarvoor geen vergunning zal worden gegeven. Lees verder.

* De Lutherse Diaconie onderzoekt momenteel de mogelijkheid van een kleinschalig project voor beschermd wonen voor ouderen in Amsterdam West. Een Werkgroep van de Lutherse Diaconie zal voorstellen doen voor nieuwe vormen van diaconale ouderenzorg in de stad, te financieren met de opbrengsten van de Wittenberg.

* De Diaconie ondersteunde met OMVH-projectgelden in 2014 het project Kopje Thee+ (bezoekwerk ouderen en gemeenschapsvormende activiteiten in de buurt). Ook werd met deze projectgelden via Kerk in Actie het christelijke zorgproject voor Palestijnse ouderen ATTA gesteund.

* In de Wittenberg wordt sinds begin december 2014 tijdelijk de zgn. Smaragdgroep geherbergd. De Smaragdgroep bestaat uit 27 grotendeels uitgeprocedeerde Eritrese en enkele Ethiopische vluchtelingen. Luthers Amsterdam heeft een migrantengeschiedenis en zet zich samen met vele partners vanouds actief in voor de vreemdelingen in stad bv. via het Wereldhuis, Stap Verder, Gasthuis ‘In de Roos’ en de steun aan diverse opvangprojecten voor vreemdelingen in de stad.